കോപ്പിരാട്ടികളല്ല, ആഴമുള്ള അഭിനയകല: ബഹദൂറിന്റെ പതിറ്റാണ്ടുകള്‍
വിജയകൃഷ്ണൻ
സിനിമ സംസാരിക്കാൻ തുടങ്ങും മുൻപുതന്നെ ഹാസ്യചിത്രങ്ങൾ ക്ലാസ്സിക്കുകളായി മാറിയതിന്റെ നിരവധി ഉദാഹരണങ്ങൾ ലോകസിനിമാചരിത്രത്തിൽ കാണാം. ചരിത്രം മറന്നാലും കേരളീയ കലയിലെയും സാഹിത്യത്തിലേയും ഹാസ്യത്തിന്റെ പ്രൗഢസാന്നിധ്യത്തെ മറക്കാൻ കഴിയുകയില്ല. ചാക്യാർകൂത്തും തുള്ളലും നമ്മുടെ ഹാസ്യപാരമ്പര്യത്തെ അനുപമമാക്കുന്നുണ്ട്. കലയിൽ മാത്രമല്ല, ദൈനംദിനവ്യവഹാരങ്ങളിലും ഹാസ്യം വലിയ പങ്കു വഹിച്ചിരുന്നു. പാരമ്പര്യമായി പ്രചരിക്കുന്ന നമ്പൂതിരി ഫലിതങ്ങൾ ഇതിന്റെ ഒരുദാഹരണമാണ്. നർമ്മാനുഭവങ്ങൾ കൊണ്ട് സമ്പന്നമാണല്ലോ ‘ഐതിഹ്യമാല’യും. എന്നാൽ, ഇതൊന്നും ആദ്യകാലമലയാളസിനിമയെ സ്വാധീനിച്ചിട്ടില്ലെന്നുവേണം കരുതാൻ. അത്രമേൽ കൃത്രിമമായിരുന്നു അക്കാലത്തെ ഹാസ്യരംഗങ്ങൾ. കോപ്പിരാട്ടികൾ എന്ന സംജ്ഞയാണ് ഈ രംഗങ്ങൾക്ക് കൂടുതൽ യോജിക്കുക.
എന്നാൽ, പിന്നീടെത്തിയ ചില നടൻമാർ ആദ്യമാദ്യം വർത്തമാനസാഹചര്യങ്ങൾക്കൊത്തു നീങ്ങിയെങ്കിലും പിന്നെപ്പിന്നെ സ്വകീയപ്രതിഭയുടെ ചൂടും വെളിച്ചവും പ്രസരിപ്പിക്കാൻ തുടങ്ങി. എസ്.പി.പിള്ളയും ബഹദൂറും അടൂർ ഭാസിയുമായിരുന്നു ആ ത്രിമൂർത്തികൾ. ഇവരിൽ ആദ്യം രംഗത്തെത്തിയത് എസ്.പി.പിള്ളയാണ്. മലയാളത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ ശബ്ദചിത്രമാകേണ്ടിയിരുന്ന ‘ഭൂതരായറി’ൽ പങ്കെടുത്ത അദ്ദേഹം പൂർത്തിയാവുകയും പ്രദർശിപ്പിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്ത രണ്ടാമത്തെ ചിത്രമായ ‘ജ്ഞാനാംബിക’യിലൂടെയാണ് രംഗത്തെത്തിയത്. ത്രിമൂർത്തികളിൽ രണ്ടാമത് രംഗത്തെത്തിയത് ബഹദൂറാണ്. പടിയത്ത് കൊച്ചുമൊയ്തീൻ കുഞ്ഞാലുവിനെ ബഹദൂറാക്കി മാറ്റിയത് തിക്കുറിശ്ശിയാണ്. പി.കെ.ബഹദൂർ എന്നായിരുന്നു ആദ്യം വെള്ളിത്തിരയിൽ പതിഞ്ഞ പേര്. പിന്നെ പൂർവ്വനാമത്തെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്ന ആ ഇനിഷ്യലുകളും പോയി. ബഹദൂറായി. പേരുമാറ്റം നടത്തുക മാത്രമല്ല, മെരിലാൻഡിന്റെ ‘അവകാശി’യിൽ അവസരവും നേടിക്കൊടുത്തു തിക്കുറിശ്ശി. മെരിലാൻഡിൽ ആറു ചിത്രങ്ങൾ ചെയ്തുകഴിഞ്ഞശേഷമാണ് പുറത്തൊരു ബാനറിൽ ബഹദൂർ ആദ്യമായി ഒരു ചിത്രം ചെയ്യുന്നത്. ചന്ദ്രതാരയ്‌ക്കുവേണ്ടി പി.ഭാസ്കരൻ സംവിധാനം ചെയ്ത ‘നായര് പിടിച്ച പുലിവാലാ’യിരുന്നു അത്. അതോടെ ബഹദൂർ മലയാളസിനിമയുടെ അനിവാര്യതയായി മാറി.
ബഹദൂർ എന്ന നടൻ പ്രേക്ഷകശ്രദ്ധ ആദ്യമായി പിടിച്ചെടുത്ത ചിത്രം ‘പാടാത്ത പൈങ്കിളി’യാണ്. മുട്ടത്തു വർക്കി എന്ന എഴുത്തുകാരന്റെ മാസ്റ്റർപീസ് എന്ന് വിശേഷിപ്പിക്കപ്പെടാവുന്ന നോവലായിരുന്നു അതിന്നാധാരം. മലയാളസാഹിത്യത്തിൽ പൈങ്കിളി എന്ന ഒരു സാഹിത്യവിഭാഗം രൂപം കൊണ്ടതുതന്നെ ഈ നോവലിന്റെ ശീർഷകത്തിൽ നിന്നത്രേ. ഇന്ന് നമുക്ക് അവിശ്വസനീയമായി തോന്നാമെങ്കിലും അക്കൊല്ലത്തെ ഏറ്റവും മികച്ച മലയാളചിത്രത്തിനുള്ള ദേശീയ അവാർഡ് ലഭിച്ച ചിത്രമാണിത്. ഇതിലെ ചക്കരവക്കനാണ് ബഹദൂറിന്റെ മുദ്ര പതിഞ്ഞ ആദ്യകഥാപാത്രം.നായകനായ തങ്കച്ചന്റെ കാമുകിയായ ചിന്നമ്മയെ കല്യാണം കഴിക്കാനെത്തുന്ന കഥാപാത്രമായാണ് ബഹദൂർ ഇതിൽ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത്. സ്ത്രീധനം തികയാത്തതുകൊണ്ടുമാത്രം ആ കല്യാണം മുടങ്ങിപ്പോകുന്നു. ചിന്നമ്മയെ അഗാധമായി മോഹിക്കുന്ന ചക്കരവക്കന് അത് സഹിക്കാനാവുന്നില്ല. ആ നിര്‍ണായക മുഹൂർത്തത്തിൽ തങ്കച്ചൻ ചിന്നമ്മയെ സ്വീകരിക്കുകയാണ്. ഹാസ്യം, പ്രണയം, ആശാഭംഗം, ദുഃഖം എന്നിങ്ങനെ വിവിധഭാവങ്ങൾ പ്രതിഫലിപ്പിക്കാൻ ബഹദൂറിന് അവസരം കിട്ടി. എഴുതിത്തള്ളാനാവാത്ത അഭിനയ നിപുണതയുള്ളയാളാണ് ബഹദൂർ എന്ന് അതിലൂടെ തെളിയിക്കപ്പെട്ടു.
ഹാസ്യനടന്റെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രശ്നം അഭിനയിക്കാനറിയാമെങ്കിലും വ്യത്യസ്തവേഷങ്ങൾ ലഭിക്കുകയില്ല എന്നതാണ്. ഹാസ്യതാരം എന്ന ഒരു കള്ളിയിൽ അവരെ ഒതുക്കിയിടുകയാണ് പതിവ്. അഭിനയം അറിയുന്ന ആളാണെങ്കിൽ കിട്ടുന്ന ചെറിയ അവസരങ്ങൾ പോലും പ്രശംസനീയമായി പ്രയോജനപ്പെടുത്തും. ഇങ്ങനെ പ്രേക്ഷകരെ കുടുകുടെ ചിരിപ്പിക്കുന്ന കഥാപാത്രങ്ങളുമായി എസ്.പി.പിള്ളയൊഴിച്ച് കാര്യമായ പ്രതിയോഗികളില്ലാതെ ഏഴെട്ടു സംവത്സരം ബഹദൂർ മുന്നോട്ടുപോകുമ്പോഴാണ് ‘മുടിയനായ പുത്രനു `മായി അടൂർ ഭാസിയുടെ വരവ്. അതുവരെ എസ്.പി.പിള്ളയുമായുള്ള ദുർബലമായ മത്സരം മത്രമായിരുന്നെങ്കിൽ ഭാസി വന്നതോടെ മത്സരം കനത്തു . അതിന് കാരണം വ്യത്യസ്തമായ ഒരു ശൈലിയായിരുന്നു ഭാസിയുടേത് എന്നതത്രെ. ബഹദൂറുമായി പൊരുത്തപ്പെട്ടുപോയിരുന്ന എസ്.പി.പിള്ളയ്ക്ക് അവസരങ്ങൾ കുറേശ്ശെ നഷ്ടപ്പെടാൻ തുടങ്ങി. അടൂർ ഭാസി ആകട്ടെ വർഷംതോറും മുന്നോട്ടു കുതിച്ചുകൊണ്ടിരുന്നു. അങ്ങനെയിരിക്കെ 1969ൽ സംസ്ഥാന അവാർഡുകൾ നിലവിൽ വന്നു. തുടക്കത്തിൽ ഹാസ്യനടനുള്ള ഒരു അവാർഡ് ഉണ്ടായിരുന്നു. അന്ന് ആ അവാർഡ് ലഭിക്കുക അടൂർ ഭാസിക്കായിരിക്കുമെന്ന കാര്യത്തിൽ ആർക്കും സംശയമുണ്ടായിരുന്നില്ല. അത് അങ്ങനെ തന്നെ സംഭവിച്ചു. ചടങ്ങിൽ വച്ച് ഭാസി ഒരു പ്രഖ്യാപനം നടത്തി. അടുത്ത വർഷവും ഇതേ അവാർഡ് ഉണ്ടാകുമെങ്കിൽ ഞാൻ തന്നെ ഈ അവാർഡ് നേടും. ഭാസിയുടെ ഈ അവകാശവാദത്തിലും അന്ന് ആർക്കും തന്നെ സംശയമുണ്ടായിരുന്നില്ല. എന്നാൽ അടുത്ത വർഷം അവാർഡ് പ്രഖ്യാപനം ഉണ്ടായപ്പോൾ അവാർഡ് ലഭിച്ചത് ബഹദൂറിനായിരുന്നു. അത് വെറുതെ കിട്ടിയതായിരുന്നില്ല, നല്ലവണ്ണം മത്സരിച്ച് മികവ് തെളിയിച്ചുതന്നെ നേടിയെടുത്തതായിരുന്നു. അര നാഴികനേരം, വാഴ് വേ മായം, തുറക്കാത്ത വാതിൽ എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലെ അഭിനയമാണ് അദ്ദേഹത്തെ ബഹുമതിക്ക് അര്‍ഹനാക്കിയത്. ഇതിൽ രണ്ടു ചിത്രങ്ങളും ബഹദൂറിന് മികച്ച റോളുകൾ സമ്മാനിച്ച കെ.എസ്.സേതുമാധവൻ സംവിധാനം ചെയ്തവയായിരുന്നു. മറ്റേത് ബഹദൂറുമായി ആത്മബന്ധമുണ്ടായിരുന്ന സ്വന്തം നാട്ടുകാരനായ ഒരാൾ സംവിധാനം ചെയ്തതും(പി.ഭാസ്കരൻ). കുഞ്ഞേനാച്ചന്റെ മൂന്നാമത്തെ മകനായ കുഞ്ഞു ചെറുക്കനെയാണ് ‘അര നാഴികനേര’ത്തിൽ ബഹദൂർ അവതരിപ്പിച്ചത്. സത്യത്തിൽ അത് കേവലമൊരു കോമാളിക്കഥാപാത്രമായിരുന്നില്ല. ഒരുപാട് ജീവിതദുഃഖങ്ങൾ ഉള്ളിലൊതുക്കിയ ഒരു പാവം മനുഷ്യൻ. സ്വന്തം പുത്രനിൽ നിന്ന് പോലും വഞ്ചന നേരിടുന്ന ഒരു ശുദ്ധഹൃദയൻ. അസാധാരണമായ അഭിനയശേഷി വേണം അങ്ങനെയൊരു കഥാപാത്രത്തെ സാക്ഷാൽക്കരിക്കാൻ. ‘വാഴ്‌വേമായ ‘ത്തിലെ കുട്ടപ്പനും കേവലമൊരു സാധാരണ ഹാസ്യവേഷമായിരുന്നില്ല. നായകനായ സുധി ദാമ്പത്യപ്രശ്നങ്ങളിൽപ്പെട്ട് നട്ടം തിരിയുമ്പോൾ ലളിതമായ ജീവിതശൈലി കൊണ്ട് ആനന്ദമനുഭവിക്കുന്ന അയൽക്കാരൻ കുട്ടപ്പനെയാണ് ബഹദൂർ ഈ ചിത്രത്തിൽ അവതരിപ്പിച്ചത്. ‘തുറക്കാത്ത വാതിലി’ലെ നാരായണൻ കുട്ടിയും വെറും ഹാസ്യവേഷമല്ല. ദുഃഖങ്ങൾ കടിച്ചമർത്തി നർമ്മം വിളമ്പുന്ന കഥാപാത്രമാണത്. പെണ്ണ് കിട്ടാഞ്ഞതുകൊണ്ട് നാട്ടുകാരുടെ പരിഹാസത്തിന് പത്രമാവുന്നുമുണ്ടയാൾ. ചുരുക്കത്തിൽ, 1970 -ൽ ഹാസ്യനടനുള്ള അവാർഡ് ലഭിക്കാൻ ബഹദൂറിനെ സഹായിച്ച കഥാപാത്രങ്ങളൊന്നും തന്നെ കോപ്പിരാട്ടികൾ കാട്ടാൻ തട്ടിക്കൂട്ടിയെടുത്ത കഥാപാത്രങ്ങളായിരുന്നില്ല. പാറപ്പുറത്ത്, പി.അയ്യനേത്ത്, കെ.ടി.മുഹമ്മദ് എന്നീ സാഹിത്യകാരന്മാർ രൂപം കൊടുത്ത മൗലികതയുള്ള കഥാപാത്രങ്ങളായിരുന്നു അതെല്ലാം.
ഹാസ്യനടനുള്ള അടുത്ത വർഷത്തെ സംസ്ഥാന അവാർഡ് അടൂർ ഭാസിക്കായിരുന്നു. അത് സ്വീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഭാസി പറഞ്ഞത് ഈ ഹാസ്യനടൻ എന്ന അവാർഡ് നിർത്തണമെന്നാണ്. ഞങ്ങൾ അഭിനയിക്കാൻ കഴിവുള്ളവരാണ്. ഹാസ്യം എന്ന് പരിമിതപ്പെടുത്തേണ്ട കാര്യമില്ല. മറ്റു റോളുകൾ അഭിനയിച്ച് മറ്റുള്ളവരോട് മത്സരിച്ച് ഞങ്ങൾ അവാർഡ് നേടിക്കൊള്ളാം. അതിനി എത്രകാലം കഴിഞ്ഞിട്ടായാലും സാരമില്ല. കൊല്ലമൊന്നു കഴിഞ്ഞപ്പോൾ പിന്നെയും ബഹദൂറിന്റെ ഊഴമെത്തി. അക്കൊല്ലം പതിനൊന്നു ചിത്രങ്ങളിൽ ബഹദൂർ അഭിനയിച്ചിരുന്നു. ഏതെങ്കിലും ഒന്നോ രണ്ടോ ചിത്രങ്ങളുടെ -പേരെടുത്തുപറഞ്ഞായിരുന്നില്ല അവാർഡ്. വിവിധ ചിത്രങ്ങളിലെ പ്രകടനമാണ് ബഹദൂറിനെ അവാർഡിനർഹനാക്കിയത്. അന്ന് ബഹദൂറും ആവർത്തിച്ചു: ‘ഹാസ്യനടൻ എന്ന അവാർഡ് ദയവായി നൽകരുത്. അത് ഞങ്ങളുടെ അഭിനയത്തെ ചുരുക്കിക്കാണുകയാണ്. നടനോ സഹനടനോ ഉള്ള അവാർഡ് മതി. അത് എന്നാണ് കിട്ടാൻ യോഗ്യത എന്ന് വച്ചാൽ അപ്പോൾ തന്നാൽ മതി.’ മലയാള ഹാസ്യാഭിനയത്തിലെ മുടിചൂടാമന്നന്മാരായിരുന്ന ഈ രണ്ടു നടന്മാരുടെയും അഭിപ്രായത്തെ മാനിച്ച് അക്കൊല്ലത്തോടെ ഹാസ്യാഭിനയത്തിനുള്ള അവാർഡ് നിർത്തി. എന്നാൽ, ചരിത്രമൊന്നുമറിയാത്ത ചലച്ചിത്ര അക്കാദമിയും സർക്കാരും മുപ്പത്തിയഞ്ചു കൊല്ലത്തിനുശേഷം വീണ്ടും ഈ അവാർഡ് നൽകാൻ തുടങ്ങുകയും അഞ്ചു വർഷത്തിനുശേഷം വീണ്ടും നിർത്തലാക്കുകയും ചെയ്തു. ഹാസ്യനടനുള്ള അവാർഡ് തങ്ങൾക്കുവേണ്ട എന്ന് ചങ്കൂറ്റത്തോടെ പ്രഖ്യാപിച്ച രണ്ടു ഹാസ്യനടന്മാർക്കും മറ്റ് അവാർഡുകൾ ലഭിച്ചു എന്നതും വിസ്മരിക്കാവതല്ല. ബഹദൂറിന് 1973 ലും 1976 ലും മികച്ച സഹനടനുള്ള അവാർഡ് ലഭിച്ചു. അടൂർ ഭാസിക്കാവട്ടെ, സഹനടനുള്ള ഒരവാർഡിനൊപ്പം മികച്ച നടനുള്ള രണ്ട് അവാർഡുകളും ലഭിക്കുകയുണ്ടായി.
മാധവിക്കുട്ടി’എന്ന ചിത്രത്തിലെ അഭിനയത്തിനാണ് ബഹദൂറിന് ആദ്യമായി സഹനടനുള്ള അവാർഡ് ലഭിക്കുന്നത്. മൂന്നുകൊല്ലം കഴിയുമ്പോൾ വീണ്ടും സഹനടനുള്ള പുരസ്‌കാരം ലഭിക്കുന്നത് ‘ആലിംഗനം’,’തുലാവർഷം’ എന്നീചിത്രങ്ങളിലെ അഭിനയത്തിനാണ്. ഐ.വി.ശശിയുടെ ‘ ആലിംഗന’ത്തിലെ രാജശേഖരൻ എന്ന കഥാപാത്രം ഉടനീളം ഏറ്റവും ഗൗരവം പുലർത്തുന്നുണ്ട്. വിവേകശൂന്യതകൊണ്ടും ക്ഷമയുടെയും സഹനത്തിന്റെയും വഴികൾ കൊട്ടിയടച്ചതുകൊണ്ടും ഉറ്റവർ നേരിടുന്ന തകർച്ചയുടെ നിസ്സഹായനായ ദൃക്‌സാക്ഷിയാണയാൾ.’ തുലാവർഷ ത്തിലെ അയ്യപ്പനാണ് ബഹദൂറിന് പുരസ്‌കാരം നേടിക്കൊടുത്ത മറ്റൊരു കഥാപാത്രം. ഈ ചിത്രത്തിലെ ബഹദൂറിന്റെ അഭിനയം കാണുമ്പോൾ അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിക്കാതെ പോയ അവസരങ്ങളെപ്പറ്റി നമുക്ക് നിരാശയുണ്ടാവും. ‘തുലാവര്ഷ’ ത്തിന്റെ അവസാനദൃശ്യത്തിലെ ബഹദൂറിന്റെ അഭിനയം മാത്രം മതിയാവും അദ്ദേഹത്തിന്റെ അഭിനയവൈശിഷ്ട്യത്തെ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്താൻ. വലിയ തറവാട്ടിലെ അംഗമായ ബാലന്റെ കാമുകിയാണ് അടിയാള കുടുംബത്തിലെ അംഗമായ നീലി. അവളുടെ പിതാവായ അയ്യപ്പൻറെ വേഷത്തിലാണ് ബഹദൂറെത്തുന്നത്. ചിത്രാന്ത്യത്തിൽ നീലിയുടെ അപകടമരണമറിഞ്ഞു ബാലൻ അവളുടെ വീട്ടിലെത്തുമ്പോൾ പിന്നിലേക്ക് ചാരി നിശ്ശബ്ദനായിരിക്കുകയാണ് അയ്യപ്പൻ. ബാലനെ നോക്കുകയോ അയാളുടെ ചോദ്യങ്ങൾക്ക് പ്രതികരിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല അയ്യപ്പൻ. ഒടുവിൽ മൃതശരീരം കണ്ട് ബാലൻ പുറത്തേക്ക് വരുമ്പോൾ അയാളുടെ ശരീരത്തിലേക്ക് വീണ് ആർത്തു നിലവിളിക്കുകയാണ് അയ്യപ്പൻ. മലയാളത്തിലെ ഏതു സ്വഭാവനടന്റെയും ഒപ്പം നിൽക്കാൻ പോന്ന അഭിനയസിദ്ധി ബഹദൂറിനുണ്ടെന്നു ബോധ്യപ്പെടാൻ ഈയൊരൊറ്റ രംഗം മതിയാവും. സി.രാധാകൃഷ്ണനനാണ് ഈ കഥാപാത്രത്തിന്റെ സ്രഷ്ടാവ്.
കെ.ജി.ജോർജിന്റെ ഒരു ചിത്രത്തിൽ നായകനായി അഭിനയിക്കാനുള്ള അവസരവും ബഹദൂറിന് കൈവന്നിട്ടുണ്ട്. ‘ഓണപ്പുടവ’യാണ് ആ ചിത്രം. കാക്കനാടൻ തിരക്കഥയെഴുതിയ ചിത്രത്തിൽ ബഹദൂറിന്റെ നായിക ശാരദയാണ്. സ്വഭാവനടനെന്ന നിലയിൽ തന്റെ പ്രാഗൽഭ്യം ബഹാദൂർ തെളിയിച്ചുവെങ്കിലും പിന്നീടുവന്ന മഹാഭൂരിപക്ഷം ചിത്രങ്ങളിലും ഹാസ്യം തന്നെയാണ് അദ്ദേഹം കൈകാര്യം ചെയ്തത്. മാറിയ കാലഘട്ടത്തിൽ, ഹാസ്യചിത്രീകരണത്തിൽ വന്ന മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടും പുതിയ ഹാസ്യതാരങ്ങളുടെ തള്ളിക്കയറ്റം കൊണ്ടും ചിത്രങ്ങൾ ഏറെയില്ലാത്ത അവസ്ഥ ബഹദൂറിനുണ്ടായി. 2000 ലാണ് അവസാനമായി ഒരു കഥാപാത്രം അദ്ദേഹത്തെ തേടിയെത്തുന്നത്. ലോഹിതദാസിന്റെ ‘ജോക്കറി ‘ലെ അബൂക്കയായിരുന്നു അത്. ബഹദൂർ എന്ന മനുഷ്യന്റെ യഥാർത്ഥ ജീവിതകഥയുടെ നിഴൽ വീണ കഥാപാത്രമായിരുന്നു അബുക്ക. അതാകട്ടെ,അദ്ദേഹത്തിന്റെ അവസാനചിത്രവുമായി.