നമ്മുടെ ചലച്ചിത്രവേദിയുടെ ചരിത്രത്തിനൊപ്പം നടന്ന കലാകാരനാണ് ബഹദൂര്‍. മലയാള ചലച്ചിത്രവേദിയുടെ ബാല്യ-കൗമാര-യൗവ്വനങ്ങള്‍ക്കൊപ്പം ബഹദൂര്‍ നടന്നുകയറി. തലമുറകളെ പുളകംകൊള്ളിച്ച അനശ്വരപ്രതിഭ. പ്രേക്ഷകരെ കുടുകുടെ ചിരിപ്പിച്ച ചിരിക്കുടുക്ക. ഒരു കാലത്ത് അവരുടെ പ്രിയപ്പെട്ട ചക്കരവക്കന്‍. വഴിയെ ബല്ലാത്തപഹയന്‍. ഏറ്റവുമൊടുവില്‍ അവരുടെ പ്രിയപ്പെട്ട അബൂക്ക. ചിരിപ്പിക്കാന്‍ മാത്രമല്ല, കരയിക്കാനും രോഷംകൊള്ളിക്കാനും എല്ലാം തനിക്കു അനായാസം കഴിയുമെന്ന് തികഞ്ഞ ആത്മസമര്‍പ്പണത്തിലൂടെ, ആയിരത്തോളം നാടക-ചലച്ചിത്ര കഥാപാത്രങ്ങളിലൂടെ ആ അനശ്വര നടന് തെളിയിച്ചു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ ഈ പ്രതിഭ ഒരു ഹാസ്യനടന്‍ മാത്രമല്ല, മലയാളം കണ്ട മഹാനടന്മാരില്‍ ഒരാളാണെന്നും പരക്കെ പ്രകീര്‍ത്തിക്കപ്പെട്ടു.
സ്വാഭാവികമായ അഭിനയത്തികവിന്റെ ഉന്നതശിഖരങ്ങളെ സ്പര്‍ശിക്കുന്ന നിരവധി കഥാപാത്രങ്ങള്‍ക്ക് അദ്ദേഹം രക്തവും മാംസവും നല്‍കി. അവയില്‍ ആകാശംമുട്ടെ വളര്‍ന്ന കഥാപാത്രങ്ങളും വിരളമല്ല. വാഴ്‌വെമായം, അനുഭവങ്ങള്‍ പാളിച്ചകള്‍, കടല്‍പ്പാലം, യക്ഷി, കുട്ടിക്കുപ്പായം, അഗ്നി, മാധവിക്കുട്ടി… എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലെ കഥാപാത്രങ്ങളെയെങ്കിലും ഇവിടെ ഓര്‍ക്കാം. ഏറ്റവും ഒടുവില്‍ നമ്മുടെ കരളലയിപ്പിച്ച, നിത്യമായ അസ്വാസ്ഥ്യമായി നമ്മുടെ മനസ്സില്‍ പടര്‍ന്ന അബൂക്കയെ എങ്ങനെയാണ് നാം മറക്കുക! ഇപ്പോഴും നമ്മുടെ ഇടനെഞ്ചില്‍ അബൂക്കയുടെ തേങ്ങലില്ലേ?
പ്രശസ്തിയുടെ ഉന്നത പടവുകളില്‍ നില്‍ക്കുമ്പോഴാണ് വിധി അദ്ദേഹത്തെ തളര്‍ത്തിക്കളഞ്ഞത്. ഇനിയൊരു തിരിച്ചുവരവില്ലെന്ന് കരുതിയെങ്കിലും ദു:ഖങ്ങളെയും ദുര്‍വിധികളെയും എന്നും ചിരിച്ചുതള്ളിയ ബഹദൂര്‍, അത്ഭുതകരമായ ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ തിരിച്ചുവന്നു. മരണത്തിന്റെ കറുത്ത ദിനത്തിലേക്ക് നടന്നുപോകുമ്പോഴും, തന്റേതെല്ലാം മറ്റുള്ളവര്‍ക്ക് സമര്‍പ്പിക്കുന്നതില്‍ ആത്മസംതൃപ്തി കണ്ടെത്തിയ ആ മനുഷ്യന്‍ നമ്മുടെ ഇടനെഞ്ചിലിരുന്ന് എന്നും വിങ്ങിപ്പൊട്ടാന്‍ ഒരു കഥാപാത്രത്തെക്കൂടി നല്‍കി-ജോക്കറിലെ അബൂക്ക. ബഹദൂറിന്റെ ഹൃദയരക്തത്തില്‍ കുതിര്‍ന്ന ഈ കഥാപാത്രത്തെ മലയാളചലച്ചിത്രവേദി എന്നും വേദനയോടെ മാത്രമെ ഓര്‍മ്മിക്കൂ.
പക്ഷേ ഇവിടെ ഇപ്പോള്‍ പരാമര്‍ശിക്കുന്നത് ബഹദൂര്‍ നമുക്ക് നല്‍കിയ അവിസ്മരണീയ കഥാപാത്രങ്ങളെക്കുറിച്ചോ, മലയാള ചലച്ചിത്രവേദിയില്‍ അരനൂറ്റാണ്ട് കാലം നിറഞ്ഞുനിന്ന മഹാനായ ആ കലാകാരനെക്കുറിച്ചോ അല്ല, അത് വഴിയെ ഇതള്‍ വിടര്‍ത്തി പരിശോധിക്കാം. ആയിരങ്ങളെ ആകര്‍ഷിച്ച ആ കലാകാരനുമപ്പുറം എന്നും തുടിച്ചു നിന്ന പച്ചയായ ആ മനുഷ്യനെയാണ്. അതെ, എന്നും ബഹദൂറിലെ നടനും ബഹുദൂരം മുന്നിലായിരുന്നു ബഹദൂറിലെ മനുഷ്യന്‍. ആ വലിയ മനുഷ്യനോടൊപ്പം ചിലവഴിച്ച ഏതാനും നിമിഷങ്ങള്‍ ആദ്യം ഓര്‍ക്കാം. ഈ രംഗങ്ങള്‍ ആ മനുഷ്യനെ തൊട്ടറിയാന്‍ നിങ്ങളെ സഹായിക്കും.
ബഹദൂറിന്റെ ഉമ്മയും ഞാനും സഹോദരീ സഹോദരന്മാരുടെ മക്കളാണ്. ഒന്നു കൂടി വ്യക്തമായിപ്പറഞ്ഞാല്‍ ബഹദൂര്‍ എന്റെ സഹോദരിയുടെ (ഫസ്റ്റ് കസിന്‍) മകന്‍. പ്രായത്തില്‍ ബഹദൂര്‍ സീനിയര്‍. തലമുറയില്‍ ഞാന്‍ അമ്മാവന്റെ സ്ഥാനത്ത്. അതിനാല്‍ ബഹദൂര്‍ എനിക്ക് കുഞ്ഞാലുക്ക(ബഹദൂറിന്റെ ശരിയായ പേര്: കുഞ്ഞാലു)യും, ഞാന്‍ ബഹദൂറിന് മാമയും.
ആയിരത്തിത്തൊള്ളായിരത്തി അറുപതുകളുടെ ആരംഭം. ബഹദൂര്‍ ചലച്ചിത്രവേദിയില്‍ കത്തിക്കയറിവരുന്ന കാലം. ആയിടെ പുറത്തിറങ്ങിയ കുഞ്ചാക്കോയുടെ ‘ഉമ്മ’ എന്ന ചലച്ചിത്രം ബഹദൂറിനെ ഏറെ പ്രസിദ്ധിയിലേക്കുയര്‍ത്തി, മന്ദബുദ്ധിയായ, മനസ്സിന് തീരെ വളര്‍ച്ചയില്ലാത്ത ഒരു കഥാപാത്രത്തെയാണ് ബഹദൂര്‍ ആ ചിത്രത്തില്‍ അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. ”ഇതുകണ്ടാ, മൂത്താപ്പാ…!” എന്ന ചലച്ചിത്രത്തിലെ കൂടെക്കൂടെയുള്ള ഡയലോഗ് അന്ന് ഹിറ്റായി; കോളേജ് കാമ്പസുകളില്‍ മാത്രമല്ല. എവിടെയും ആളുകള്‍ ആ വാക്കുകള്‍ ആവര്‍ത്തിച്ചു;
”ഇതുകണ്ടാ, മൂത്താപ്പാ…!””
സ്വാഭാവികമായും ബഹദൂറുമായുള്ള രക്തബന്ധത്തെക്കുറിച്ച് ഞാനഭിമാനം കൊണ്ടിരുന്നു. അടുത്ത സുഹൃത്തുക്കളോട് ആ രക്തബന്ധത്തെപ്പറ്റിപ്പറഞ്ഞ് അല്പമൊരാളാകാന്‍ ഞാനന്ന് ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്തിരിക്കാം. എറണാകുളത്തും മറ്റുനഗരങ്ങളിലും ‘ഉമ്മ’ വിജയപൂര്‍വ്വം വാരങ്ങള്‍ പിന്നിടുകയാണ്. ഞാനന്ന് എറണാകുളം സെന്റ് ആല്‍ബര്‍ട്‌സ് കോളേജില്‍ പഠിക്കുന്നു. മുസ്ലിം ഹോസ്റ്റലില്‍ താമസം. എറണാകുളത്ത് മാര്‍ക്കററ് റോഡില്‍ പടിയാത്ത് കുളത്തിനരികെയാണ് ഹോസ്റ്റല്‍. രാവിലെ ഞങ്ങള്‍ ഹോസ്റ്റലിലെ സഹവാസികളും, പുറത്തുനിന്നുള്ള കോളേജ് സുഹൃത്തുക്കളും കൂടി ഒരു ജാഥയെന്നോണമാണ് മാര്‍ക്കറ്റ് റോഡിലൂടെ കോളേജിലേക്ക് പോകുക.
രാവിലെ പതിവുപോലെ ഞങ്ങള്‍ കോളേജിലേക്ക് പോകുന്നു. മാര്‍ക്കറ്റ് റോഡിലെ ബ്രോഡ്‌വെ റസ്റ്റോറന്റ് കഴിഞ്ഞ് ലേശം മുന്നോട്ട് നീങ്ങിയിട്ടേയുള്ളു. അപ്പോള്‍ പെട്ടെന്ന് മുന്നോട്ടാഞ്ഞ്്, പുസ്തകക്കെട്ടുയര്‍ത്തി അബ്ദുറഹിമാന്റെ ഉഗ്രപ്രഖ്യാപനം. ”ഡാ, ദേ… ബഹദൂര്‍”” -നോക്കുമ്പോള്‍, പത്തിരുപതുവാര അകലെ, ഞങ്ങള്‍ക്കെതിരെ, ബഹദൂര്‍ ഒറ്റക്ക് നടന്നുവരുന്നു!
ഞങ്ങള്‍ കുട്ടികള്‍ക്ക് നിധികിട്ടിയ ആഹ്ലാദം. ബഹദൂറിനെകണ്ട് ഹാലിളകിയ ഞങ്ങളുടെ സംഘം എലിയെ കണ്ട പൂച്ചകളെപ്പോലെ ആരവത്തോടെ ബഹദൂറിന് നേരെ, കുതിക്കുന്നു! ഒരു നിമിഷം! വേട്ടപ്പട്ടികളുടെ ആക്രമണത്തില്‍നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാന്‍, പിടയുന്ന ഇളമാന്‍പേടയെപ്പോലെ ബഹദൂര്‍ ദീനമായി ഞങ്ങളെനോക്കി. പിന്നെ പെട്ടെന്ന് ഞങ്ങളുടെ പിന്നിലേക്ക് കൈചൂണ്ടി നാടകീയമായി എന്തോ പറയുന്നു. ഒരു നിമിഷാര്‍ദ്ധം കൊണ്ട് പിന്തിരിഞ്ഞ് നോക്കിയ ഞങ്ങള്‍, വീണ്ടും മുന്നിലേക്ക് നോക്കുമ്പോള്‍ മുന്നില്‍ ബഹദൂറില്ല! ആ ഞൊടിയിടയില്‍ അദ്ദേഹം അടുത്ത ഇടവഴിയില്‍ എവിടേയോ അപ്രത്യക്ഷനായി!
ഞങ്ങള്‍ ഇളിഭ്യരും നിരാശരുമായി. കൈയില്‍ കിട്ടിയ തങ്കം കൈവഴുതിപ്പോയ പ്രതീതി. സുഹൃത്തുക്കള്‍ പലരും എന്നെ അധിക്ഷേപിച്ചു. ബഹദൂറുമായുള്ള എന്റെ രക്തബന്ധം വെറും പുളുവാണെന്നുവരെ അവര്‍ കുറ്റപ്പെടുത്തി. ഞാന്‍ അവര്‍ക്കിടയില്‍ പരിഹാസപാത്രമായി. ഈ സംഭവം എന്നെ അഗാധമായി സ്പര്‍ശിച്ചു. എനിക്ക് എന്തെന്നില്ലാത്ത അപമാനവും മനോവേദനയും അനുഭവപ്പെട്ടു. ഏതായാലും അടുത്ത ആഴ്ച വീട്ടില്‍ പോകുമ്പോള്‍ തീര്‍ച്ചയായും വെല്ലിത്ത (ബഹദൂറിന്റെ ഉമ്മ)യെ കാണണം. കുഞ്ഞാലുക്ക എന്നോട് കാണിച്ച അവഗണനയെക്കുറിച്ച് പറയണം. അങ്ങനെ വിട്ടാല്‍ പറ്റില്ലല്ലോ. അദ്ദേഹം വലിയ നടനായിരിക്കാം പക്ഷേ ഞാനദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മാവനാണല്ലോ!
രാത്രി. അടച്ചിട്ട ഹോസ്റ്റല്‍ മുറി. വായിക്കാന്‍ തുറന്ന പുസ്തകത്തിന്റെ മുന്നിലിരുന്നപ്പോഴും മനസ്സ് ശാന്തമായിരുന്നില്ല. രാവിലത്തെ കയ്‌പ്പേറിയ അനുഭവത്തില്‍ മനസ്സ് അപ്പോഴും അസ്വസ്ഥമായിരുന്നു. അപ്പോള്‍, ഹോസ്റ്റല്‍ മുറിയുടെ വാതിലില്‍ ആരോ മുട്ടുന്നു. ഞാന്‍ ചെന്ന് കതകു തുറന്നു. തുറന്ന വാതിലിനു മുന്നില്‍ കൂപ്പുകൈകളും ഹൃദയം നിറഞ്ഞ ചിരിയുമായി സാക്ഷാല്‍ ബഹദൂര്‍ എന്ന ഞങ്ങളുടെ പ്രിയപ്പെട്ട കുഞ്ഞാലുക്ക! ഓടിച്ചെന്ന് ആ മനുഷ്യനെ കെട്ടിപ്പിടിക്കാനാണ് തോന്നിയത്. എന്റെ അഭിമാനം രക്ഷിക്കാന്‍, ദൈവദൂതനെപ്പോലെ അവസാനം അദ്ദേഹമെത്തിയിരിക്കുന്നു.
രക്തബന്ധം എന്നു പറയുന്നത് ചെറിയ കാര്യമല്ലല്ലോ. കൂപ്പുകൈകളുമായി മുന്നില്‍ നില്‍ക്കുന്ന ബഹദൂര്‍ ക്ഷമാപണ സ്വരത്തില്‍ പറയുന്നു ”പൊന്നു മാമ, രാവിലെ ഞാന്‍ തടിയും കൊണ്ട് ഒരു വിധം നിങ്ങളില്‍നിന്നും രക്ഷപ്പെട്ടതാണ്. കോളേജ് വിദ്യാര്‍ത്ഥികളുടെ സ്‌നേഹപ്രകടനം ഞങ്ങള്‍ക്കെന്നും പേടിസ്വപ്നങ്ങളാണ്.” കൂട്ടത്തില്‍ പറയട്ടെ ഇതേ ബന്ധത്തിലുള്ള എന്നേക്കാള്‍ മൂത്ത മരുമക്കള്‍ പലരും എന്നെ പേര് വിളിച്ചിരുന്നപ്പോള്‍, മാമാ എന്നു വിളിച്ചിരുന്ന മരുമകനായിരുന്നു ബഹദൂര്‍.”
നിമിഷങ്ങള്‍ക്കകം ഹോസ്റ്റലിലെ മറ്റ് അന്തേവാസികളും ഞങ്ങളുടെ മുറിയിലെത്തി. ഹോസ്റ്റലിലെ ആര്‍പ്പും വിളിയും കേട്ടായിരിക്കണം, സംഗതി മണത്തറിഞ്ഞ് ഹോസ്റ്റലിനുമുന്നിലെ ലയ്ന്‍ മുറികളില്‍ താമസിക്കുന്നവരുമെത്തി. ഏതാനും നിമിഷങ്ങള്‍ക്കുള്ളില്‍ ഹോസ്റ്റലും വരാന്തയുമെല്ലാം ആരാധകരെക്കൊണ്ട് നിറഞ്ഞു.
ബഹദൂറിനെ തൊട്ടുനോക്കുന്നവരും തോണ്ടിനോക്കുന്നവരും. ആകെ ബഹളം. പ്രീ-ഡിഗ്രി വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്കും സാധാരണ ആരാധകര്‍ക്കും മാത്രമല്ല, ബിരുദാനന്തര വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്കും അവസാനവര്‍ഷ നിയമവിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്കും എല്ലാം ഒറ്റ ആവശ്യമെയുള്ളു-‘’ഉമ്മ’യിലെ ”ഇതുകണ്ടാ, മുത്താപ്പാ….!” ബഹദൂര്‍ അഭിനയിച്ചു കാണിക്കണം.
ഒരു ഘരാവോയിലെന്നോണം എല്ലാവരും ആ നടനെ വളഞ്ഞു നില്‍ക്കുകയാണ്. പെട്ടുപോയല്ലോ റബ്ബേ… എന്ന അര്‍ത്ഥത്തില്‍ അതിദയനീയമായി ബഹദൂര്‍ എന്റെ കണ്ണുകളിലേക്ക് നോക്കി. ആ നോട്ടം നേരിടാന്‍ കഴിയാതെ നിസ്സഹായതയോടെ ഞാന്‍ കണ്ണുകള്‍ പിന്‍വലിച്ചു. ബഹദൂറിന് വഴങ്ങുകയേ നിവൃത്തിയുണ്ടായിരുന്നുള്ളു. ബഹദൂര്‍ ഉമ്മയിലെ ഒരു രംഗം അഭിനയിച്ചു കാണിച്ചു. അയല്‍വാസികളും ഹോസ്റ്റല്‍ അന്തേവാസികളും രംഗം കണ്ട് പുളകച്ചാര്‍ത്തണിഞ്ഞു. അവര്‍ മറ്റുളളവര്‍ക്കൊപ്പം ആര്‍ത്തുവിളിച്ചു: ”ഇതുകണ്ടാ, മൂത്താപ്പാ…”
രാത്രി ഏറെ വൈകി, ബഹദൂറിന്റെ താമസസ്ഥലമായ മദ്രാസ് കഫേയിലേക്ക് ബഹദൂറുമൊത്ത്, ഉറങ്ങുന്ന രാജവീഥിയിലൂടെ നടക്കുമ്പോള്‍ ബഹദൂര്‍ പറഞ്ഞു: ആരാധകരുടെ കൈകളില്‍ പെട്ടുപോകരുതെന്ന് എന്നിലെ നടന് എപ്പോഴും ആഗ്രഹിക്കും. പക്ഷേ എന്നിലെ മനുഷ്യന്‍ എപ്പോഴും അവര്‍ക്കിടയില്‍ ചെന്നുചാടുന്നു.”
ശരിയാണ് ബഹദൂര്‍ പറഞ്ഞത്. എന്നും ആ വലിയ നടന് മുന്നിലായിരുന്നു ബഹദൂറിലെ മനുഷ്യന്‍. ബന്ധുക്കളും സുഹൃത്തുക്കളും എന്നും നിത്യദൗര്‍ബല്യമായിരുന്നു, ആ സ്‌നേഹനിധിക്ക്. രാവിലെ പ്രാണനും കൊണ്ട് ഞങ്ങളില്‍നിന്ന് ഓടിയൊളിച്ച ബഹദൂര്‍ അല്ലെങ്കിലെന്തിനാണ് രാത്രിയുടെ മറപറ്റി ഞങ്ങളെത്തേടി ഹോസ്റ്റല്‍ മുറിയിലെത്തിയത്? അതായിരുന്നു, ബഹദൂര്‍. ബന്ധുക്കളോടും സുഹൃത്തുക്കളോടും ആരാധകരോടും എല്ലാം സ്വന്തം കടപ്പാടും കര്‍ത്തവ്യവും എന്നും പരമാവധി പാലിക്കാന്‍ വ്യഗ്രതപ്പെട്ട ഒരു പാവം മനുഷ്യന്‍. സ്വയം അറിഞ്ഞുകൊണ്ട് പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുമ്പോഴും എല്ലാ വേദനകളും സ്വന്തം ഹൃദയത്തിലേറ്റി മറ്റുള്ളവരുടെ ജീവിതത്തില്‍ കുളിരും നിലാവും പകരാന്‍ ബഹദൂര്‍ ശ്രമിച്ചു. അറിയപ്പെടുന്ന എല്ലാവര്‍ക്കും, ബന്ധുക്കള്‍ക്കും സുഹൃത്തുക്കള്‍ക്കും സഹപ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്കുമെല്ലാം ഈ മഹാപ്രതിഭ താങ്ങും തണലും തണുപ്പുമായിരുന്നു. അതെ, അറിയപ്പെടുന്ന ആ വലിയ നടനേക്കാള്‍ അധികം അറിയപ്പെടാത്ത ആ മനുഷ്യനെയാണ് ഞങ്ങള്‍ ഏറെ ഇഷ്ടപ്പെട്ടത്. അഥവാ ഉറവു വറ്റാത്ത ആ മനുഷ്യനന്മയുടെ നീര്‍ച്ചാലില്‍നിന്ന് അറിയാതെ ഞങ്ങളും കുളിര് കോരുകയായിരുന്നു.
കൂട്ടത്തില്‍ പറയട്ടെ, പ്രസിദ്ധ കവിയും ഗാനരചയിതാവും ചലച്ചിത്രസംവിധായകനും എന്ന നിലയില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന യൂസഫലി കേച്ചേരി അന്ന് എന്റെ കൂടെ മുസ്ലിം ഹോസ്റ്റലിലുണ്ട്. എറണാകുളം ലോ കോളേജില്‍ പഠിക്കുന്നു. മാതൃഭൂമി ആഴ്ചപ്പതിപ്പില്‍ ഇടക്ക് കവിതകള്‍ വരും. അതിനപ്പുറം വലിയ സിനിമാ സ്വപ്നങ്ങളും ഹൃദയത്തിലേറ്റി നടക്കുന്നു. ഞങ്ങള്‍ അന്ന് അടുത്ത സുഹൃത്തുക്കള്‍. കവിതയും സാഹിത്യവും ഞങ്ങളെ ഒന്നാക്കുന്നു. വൈകുന്നേരങ്ങളില്‍ ബാനര്‍ജി റോഡിലെ പാരപ്പറ്റില്‍ ചെന്നിരിക്കും. കടലലയുടെ സൗകുമാര്യവും പടിഞ്ഞാറന്‍ കാറ്റിന്റെ കുളിരും സന്ധ്യയുടെ പൊന്‍പ്രഭാപൂരവും ഏറ്റുവാങ്ങും. അങ്ങനെ ഒരു ദിവസം ഇരിക്കുമ്പോള്‍, പടിഞ്ഞാറ് ക്രെയിന്‍ ഉയരുകയും താഴുകയും ചെയ്യുന്നു. കുളിരും കൊണ്ടുവരുന്ന പടിഞ്ഞാറന്‍ കാറ്റും. അപ്പോള്‍ കേച്ചരി എന്നോട് ചോദിക്കുന്നു, അറേബ്യയില്‍നിന്നു വരുന്ന പടിഞ്ഞാറന്‍ കാറ്റിനു മുന്നില്‍ ഈ ക്രെയിനുകള്‍ പോലും സാഷ്ടാംഗപ്രണാമം നിര്‍വ്വഹിക്കുകയല്ലേ? ആ രാത്രിയില്‍ തന്നെ കേച്ചരി ഒരു കവിതയെഴുതി-പടിഞ്ഞാറന്‍കാറ്റ്. മാതൃഭൂമി ആഴ്ചപ്പതിപ്പില്‍ തന്നെ അത് വെളിച്ചം കാണുകയും ചെയ്തു.
ബഹദൂറിനെ ലോഡ്ജ് വരെ അനുയാത്ര ചെയ്ത് തിരിച്ച് വന്ന ഉടനെ കേച്ചേരി എന്നോട് പറയുന്നു, നാളെ രാവിലെ തന്നെ നമുക്ക് ബഹദൂറിനെപ്പോയി കാണണം. തന്റെ സഹായം അനിവാര്യം. ബഹദൂര്‍ വിചാരിച്ചാല്‍ എനിക്കും സിനിമയില്‍ പ്രവേശനം ലഭിച്ചേക്കാം. ധാരാളം ആളുകളെ സഹായിച്ചിട്ടുള്ള വ്യക്തിയാണ് ബഹദൂര്‍. പലരും ആവഴി ചലച്ചിത്ര രംഗത്തെത്തിയിട്ടുണ്ട് എന്നും കേട്ടിട്ടുണ്ട്. നമുക്ക് ഒന്നു മുട്ടി നോക്കാം. “- നാളെ രാവിലെ തന്നെ നമുക്ക് ബഹദൂറിനെ കാണണം. വീണ്ടും കേച്ചേരി പറയുന്നു.
രാവിലെ തന്നെ ഞാനും കേച്ചേരിയും ബഹദൂറിനെ കാണുന്നു. തലേ ദിവസം പരിചയപ്പെട്ടതാണെങ്കിലും ഞാന്‍ കേച്ചേരിയെ ബഹദൂറിന് ഒരിക്കല്‍ക്കൂടി പരിചയപ്പെടുത്തുന്നു. കുശലപ്രശ്‌നങ്ങള്‍ക്കുശേഷം കേച്ചേരി വിഷയം അവതരിപ്പിച്ചു.
കുറച്ചുനേരം ബഹദൂര്‍ ഞങ്ങളെ രണ്ടുപേരേയും നോക്കിയിരുന്നു, നിശ്ശബ്ദനായി. ഞങ്ങള്‍ പ്രതീക്ഷകളോടെ കാത്തിരുന്നു. പിന്നെ സാവധാനം പറഞ്ഞു:
-പ്രിയപ്പെട്ട കേച്ചേരി, നിങ്ങളുടെയെല്ലാം നോട്ടത്തില്‍ ഞാന്‍ വലിയ നടനാണ്. എന്നാല്‍ സിനിമയുടെ ലോകം വേറൊന്നാണ്. അവിടെ നമുക്കൊരാളെ സഹായിക്കാന്‍ കഴിയുക പ്രയാസമാണ്. പ്രത്യേകിച്ചും ഗാനരചനയുടെ കാര്യത്തില്‍. ഓരോ നിര്‍മ്മാതാവിനും അവരുടേതായ സ്വന്തം ഗാനരചയിതാക്കളുണ്ട്. അവര്‍ക്കിടയില്‍ പുതിയൊരാളെ കയറ്റിവിടുക സാധാരണ നിലയില്‍ അസാധ്യമാണ്. പിന്നെ നമ്മുടെ സ്വന്തം ആരെങ്കിലും സിനിമയെടുക്കണം. അപ്പോഴും പുതിയവരെ പരീക്ഷിക്കാന്‍ അവര്‍ തയ്യാറായെന്നുവരില്ല.
ബഹദൂര്‍ വീണ്ടും നിശ്ശബ്ദനായി. ധ്യാനത്തിലെന്നോണം മിഴികള്‍പൂട്ടി അഗാധമായ നിശ്ശബ്ദ നിര്‍വൃതിയില്‍. ഒരു നിമിഷം മിഴികള്‍ വിടര്‍ത്തി എന്നെയും കേച്ചരിയെയും മാറി മാറി നോക്കി. പിന്നെ വീണ്ടും അഗാധമായ ആലോചനയിലാണ്ടു. ഞാനും കേച്ചേരിയും മൗനത്തിലൊളിച്ചു. മുറിയില്‍ ഫാനിന്റെ മര്‍മ്മരം മാത്രം.
എത്ര നിമിഷം അങ്ങനെയിരുന്നെന്നറിയില്ല. മനസ്സിലെ കൂട്ടലും കിഴിക്കലും കഴിഞ്ഞ് തപസ്സില്‍നിന്നുണര്‍ന്നപോലെ അദ്ദേഹം കണ്ണുകള്‍ തുറന്ന് ഞങ്ങളെ നോക്കി. ”ഞാനൊരുവഴി പറയാം. മിക്കവാറും നടക്കും. ഇല്ലെങ്കില്‍ അപ്പോള്‍ വേറെ വഴി നോക്കാം”.”
ഞാനും കേച്ചേരിയും ഉത്കണ്ഠയോടെ ബഹദൂറിന്റെ കണ്ണുകളില്‍ നോക്കിയിരുന്നു ബഹദൂര്‍ പിന്നെയും നിശ്ശബ്ദനായി; പ്രാര്‍ത്ഥനാനിരതനെന്നപോലെ. പിന്നേ മിഴികള്‍ വിടര്‍ത്തി. ആഹ്ലാദഭാവത്തില്‍ പറഞ്ഞു: ”കേച്ചേരി, നിങ്ങള്‍ ഭാഗ്യവാനാണ്. ഈ പരീക്ഷണം വിജയിക്കുമെന്ന് എന്റെ മനസ്സ് പറയുന്നു. നമുക്ക് നോക്കാം.” ഒരു നിമിഷം നിറുത്തി. ബഹദൂര്‍ തുടര്‍ന്നു: ”ടി.കെ.പരീക്കുട്ടി സാഹിബ് പുതിയൊരു ചിത്രനിര്‍മ്മാണത്തിന്റെ പണിപ്പുരയിലാണ്. പി.ഭാസ്‌കരനാണ് ചിത്രത്തിന് പാട്ടെഴുതുന്നത്. ഭാസ്‌കരന്‍ മാസ്റ്ററല്ലാതെ ലോകത്ത് സിനിമക്ക് പാട്ടെഴുതാന്‍ മറ്റാരും ജനിച്ചിട്ടില്ലെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്നയാളാണ് പരീക്കുട്ടി സാഹിബ്. ആ ചിത്രത്തില്‍ ഒന്നോ രണ്ടോ ഗാനങ്ങള്‍ എഴുതാന്‍ പറ്റിയെന്നു വരും. മാമയുടെ അമ്മാവന്‍ പി.കെ.മുഹമ്മദ് ഹസ്സന്‍ ആണ് ഇവിടെ ഇപ്പോള്‍ പോലീസ് സൂപ്രണ്ട്. ഹസ്സന്‍ ഇക്ക പറഞ്ഞാല്‍ പരീക്കുട്ടി അത് തട്ടി കളയുകയില്ല. അവര്‍ തമ്മിലുള്ള ബന്ധം അതാണ്. നമുക്കൊരു ശ്രമം നടത്താം. ഭാസ്‌കരന്‍ മാസ്റ്ററോട് സ്വാഭാവികമായും പരീക്കുട്ടി അഭിപ്രായം ചോദിക്കും. ഭാസ്‌കരന്‍മാസ്റ്റര്‍ക്ക് താത്പര്യക്കുറവുണ്ടായാല്‍ സംഗതി പാളും. ഭാസ്‌കരന്‍ മാസ്റ്ററെ ഞാന്‍ കണ്ടു കൊള്ളാം. നിങ്ങള്‍ രണ്ടു പേരും കൂടി ഹസ്സന്‍ ഇക്കയെ കണ്ട്, പരീക്കുട്ടിയുമായി ബന്ധപ്പെടുക.””
അങ്ങനെ ഞങ്ങള്‍ മാമയെ കാണുന്നു. പരീക്കുട്ടിക്ക് ഒരു തരത്തിലും നിരസിക്കാനാവാത്ത വിധത്തിലുള്ള ശക്തമായ കത്ത് വാങ്ങുന്നു. അതുമായി പരീക്കുട്ടി സാഹിബിനെ ബന്ധപ്പെടുന്നു. അങ്ങനെയാണ് മൂടുപടത്തില്‍ ‘മയിലാഞ്ചി തോപ്പില്‍ മയങ്ങി നില്‍ക്കുന്ന മൊഞ്ചത്തീ’ എന്ന ഗാനം വരുന്നത്. കേച്ചേരിയുടെ ആദ്യഗാനം തന്നെ ശ്രദ്ധേയമായി.
പ്രതിഭയുടെ മയിലാഞ്ചിത്തോപ്പില്‍ മയങ്ങിയിരുന്ന കേച്ചേരിയുടെ കാവ്യഭാവനയെ ബഹുജനസമക്ഷം അവതരിപ്പിക്കുന്നതില്‍ ബഹദൂറിന്റെ പങ്ക് ചെറുതെങ്കിലും വലുതായിരുന്നു. കൂട്ടത്തില്‍ പറയട്ടെ : മൂടുപടം റിലീസ് ചെയ്യുമ്പോള്‍ ഞാന്‍ കോഴിക്കോട് ഗവ. ഫിസിക്കല്‍ എഡ്യു. കോളേജ് വിദ്യാര്‍ത്ഥിയാണ്. കേച്ചേരി കോഴിക്കോട് വന്നു. ഞങ്ങളൊന്നിച്ചാണ് മൂടുപടം സിനിമ കാണുന്നത്.
ഇനി മറ്റൊരു സംഭവം, എഴുപതുകളുടെ അവസാനം. ബഹദൂര്‍ മലയാള ചലച്ചിത്രവേദിയില്‍ അംഗീകാരത്തിന്റെ, ആദരവിന്റെ ഏഴാകാശങ്ങളും കീഴടക്കി പ്രസിദ്ധിയുടെ സൂര്യപ്രഭയില്‍ കുളിച്ചുനില്‍ക്കുന്ന കാലം. ആയിടെ ഒരിക്കല്‍ ബഹദൂര്‍ ഗള്‍ഫില്‍ വന്നു. രണ്ടാഴ്ചയോളം അദ്ദേഹം ദുബായിയില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. സൗഹൃദത്തിന്റെയും സ്‌നേഹത്തിന്റെയും നിറകതിര്‍ ചൊരിഞ്ഞ, ഏതാനും രാപ്പകലുകള്‍. ആ വലിയ കലാകാരന്‍ ഞങ്ങളോടൊപ്പം ഞങ്ങളില്‍ ഒരാളെപ്പോലെ ചിലവിട്ടു. ബഹദൂറിന്റെ സ്വതഃസിദ്ധമായ നര്‍മോക്തികള്‍ കൊണ്ട് അനര്‍ഘങ്ങളായിരുന്നു ആ ദിവസങ്ങള്‍.
ഒരു ദിവസം ഉച്ചയ്ക്ക് ഞങ്ങള്‍-ഞാന്‍, ഗള്‍ഫില്‍ ബഹദൂറിന്റെ സന്തതസഹചാരിയും സാരഥിയുമായിരുന്ന സിദ്ധീഖ് കാക്കശ്ശേരി, ഗള്‍ഫ്‌കൈരളി പത്രാധിപര്‍ പി.ഏ.ഷാഹുല്‍ഹമീദ്-ബഹദൂറുമൊത്ത് ദുബായി സോനാ ബസാറിലൂടെ നടക്കുകയായിരുന്നു. ജൂലൈ മാസത്തിലെ കൊടുംവെയില്‍! അഗ്നിയുടെ ആയിരം കൈകള്‍ ഞങ്ങളെ വാരിപ്പുണര്‍ന്നുകൊണ്ടിരുന്നു. എങ്കിലും ബഹദൂറിന്റെ സാന്നിദ്ധ്യത്തില്‍ ഞങ്ങള്‍ അതൊന്നുമറിഞ്ഞില്ല. നറുനിലാവിലെന്നോണം ഹൃദയങ്ങളില്‍ കുളിരുമായി ഞങ്ങള്‍ നടന്നു. ഹാസ്യത്തിന്റെ നുകരാത്ത തേന്‍കണങ്ങള്‍ ഞങ്ങളുടെ മനസ്സിലൂടെ മധുരമായൊഴുകി. ധോത്തിയും മുറിക്കയ്യന്‍ സ്ലാക്കുമായി തനി നാടന്‍വേഷത്തില്‍ സോനാബസാറിലെ തിരക്കേറിയ തെരുവീഥികളിലൂടെ ആ മഹാനടന്‍ നടന്നുപോകുമ്പോള്‍, കടകളില്‍നിന്നും വഴിയോരങ്ങളില്‍നിന്നും പ്രവാസിമലയാളികളുടെ ആരാധന വഴിയുന്ന കണ്ണുകള്‍ അദ്ദേഹത്തില്‍ വന്നുവീഴുന്നുണ്ടായിരുന്നു. അഭിവാദ്യങ്ങളുമായി ഉയരുന്ന കൈകള്‍. അവരുടെ മിഴികളില്‍ ആരാധനക്കൊപ്പം ആദരവിന്റെയും തിരയിളക്കം. മുഖങ്ങളില്‍ സൗഹൃദത്തിന്റെ മുല്ലപ്പൂക്കള്‍. ആഹ്ലാദത്തിന്റെ അലമാലകളില്‍ മുങ്ങി ചൂടും വേവുമറിയാതെ ഞങ്ങളങ്ങനെ മുന്നോട്ടുനീങ്ങി.
പെട്ടെന്ന്, എതിരെ വന്ന ഒരു കാര്‍ സഡണ്‍ ബ്രേക്കിട്ടു. നോക്കുമ്പോള്‍, ബെന്‍സ് കാറിന്റെ മുന്‍വശത്തെ ചില്ല് താഴ്ത്തി തലയും ഉടല്‍പാതിയും പുറത്തേക്കിട്ട്, കോട്ടും സൂട്ടും ധരിച്ച ഒരു പൂര്‍ണ്ണമാന്യന്‍! ഒരു നിമിഷം പരിസരംമറന്ന്, സ്വയം മറന്ന് അയാള്‍ ഉറക്കെ അലറിവിളിച്ചു- ”എടാ… ബഹദൂറെ… എടാ…. ചക്കരമത്താ….””
ബഹദൂര്‍ മുഖമുയര്‍ത്തി. ഒന്നേ നോക്കിയുള്ളു. പ്രസന്നമായിരുന്ന ആ മുഖം ഇരുണ്ടു. അതുകണ്ടപ്പോള്‍ ഞങ്ങളും വല്ലാതായി. ”അയാളുടെ വിളികേട്ടോ. കോളേജു പിള്ളേരെക്കൊണ്ടാണ് നാട്ടില്‍ പൊറുക്കാന്‍ പറ്റാത്തതെന്നാണ് വയ്പ്. പക്ഷേ അവര്‍ പോലും ഇപ്പോള്‍ ഞങ്ങളെ വെറുതെവിടുകയാണ്. സീനിയര്‍ ആര്‍ട്ടിസ്റ്റുകളെന്ന നിലയില്‍. ഇവിടെ ഇതെന്റെ സ്ഥിരം അനുഭവമാണ്…” ബഹദൂര്‍ വേദനയോടെ തുടര്‍ന്നു. ”കോട്ടും സൂട്ടും എയര്‍കണ്ടീഷന്റ് കാറും ഉണ്ടായതുകൊണ്ട് സംസ്‌കാരം ഉണ്ടാകണമെന്നില്ലല്ലോ.” ഹമീദ് പറഞ്ഞു. ”ഓരോ പ്രവാസിയും സാംസ്‌കാരിക രംഗത്തെ നമ്മുടെ അംബാസഡര്‍മാരാണെന്ന് പറയാറുണ്ട്. നമ്മുടെ സംസ്‌കൃതിയുടെ പ്രതിനിധികളാണ് ഇവരെന്നാലോചിക്കുമ്പോള്‍…” ബഹദൂര്‍ വേദനയോടെ ചോദ്യരൂപത്തില്‍ ഞങ്ങളെനോക്കി.
ഞങ്ങള്‍ മൂവരും നിശ്ശബ്ദരായിരുന്നു. ഞാന്‍ കാക്കശ്ശേരിയെ നോക്കി. ആ മുഖം ക്ഷോഭത്താല്‍ ചുവന്നുതുടുത്തിരുന്നു. എന്തും സംഭവിക്കാം, ആള്‍ കാക്കശ്ശേരിയാണല്ലോ? എങ്കിലും ക്ഷോഭം നിയന്ത്രിച്ച് ഒന്നും ഉരിയാടാതെ പരസ്പരം മൗനം പൊതിഞ്ഞെറിഞ്ഞ് ഞങ്ങള്‍ നടന്നു…-തീ വെയിലില്‍, പൂനിലാവിലെന്നോണം. ബഹദൂര്‍ കുളിരും നിലാവും പടര്‍ത്തി ഞങ്ങളുടെ മനസ്സില്‍.
പിന്നീടൊരിക്കല്‍ എല്ലാം മറക്കുന്ന ഈ ആരാധകരുടെ അതിരുകടന്ന സ്വീകരണം ഒരു ലഹരിയായി ബഹദൂറിനെ ആവാഹിക്കുന്നതും, ബഹദൂര്‍ ആഹ്ലാദപൂര്‍വ്വം തന്നെ അവരുടെ ആവേശത്തിന്റെ തിരക്കൈകളില്‍ ഒഴുക്കിലെ ഓടം പോലെ ഒഴുകിപ്പോകുന്നതും ഞങ്ങള്‍ കണ്ടു.
ദുബായ് ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ എയര്‍പോര്‍ട്ടാണ് രംഗം. മുന്‍കൂട്ടി നിശ്ചയിച്ച ഒരു പരിപാടിയില്‍ പങ്കെടുക്കാന്‍ ബഹദൂറും മലയാള ചലച്ചിത്രവേദിയിലും സാഹിത്യരംഗത്തും സമാനതകളില്ലാത്ത മഹാപ്രതിഭ എം.ടി. വാസുദേവന്‍ നായരും ഒരേ ഫ്‌ളൈറ്റില്‍ വരുന്നു. എയര്‍ പോര്‍ട്ടില്‍ വമ്പിച്ച മലയാളി സമൂഹം. ഫ്‌ളൈറ്റ് ഇറങ്ങി വന്ന ബഹദൂര്‍ ആരാധകരുടെ ആയിരം കൈകളില്‍. നിലം തൊടുവിക്കാതെ ആരാധകര്‍ തോളിലേറ്റിയാണ് ബഹദൂറിനെ പുറത്തുകൊണ്ടുവന്നത്. നോക്കുമ്പോള്‍ മലയാളത്തിന്റെ മഹാപ്രതിഭ എം.ടി. ഒറ്റപ്പെട്ടുനില്‍ക്കുന്നു! അദ്ദേഹത്തെ സ്വീകരിക്കാന്‍ വന്ന സാംസ്‌കാരിക പ്രവര്‍ത്തകരും ബഹദൂറിന് പിറകെ വെച്ചടിച്ചു!
പണ്ട് തനിക്കുണ്ടായ അനുഭവങ്ങള്‍ ഇത്തരം പശ്ചാത്തലത്തില്‍ അദ്ദേഹം മറന്നിരിക്കുമോ? അറിയില്ല. ചോദിക്കാന്‍ ഇന്നദ്ദേഹം നമ്മോടൊപ്പമില്ല. മഹാമൗനത്തിന്റെ അഗാധഗര്‍ത്തത്തിലേക്ക് അദ്ദേഹം ഇറങ്ങിപ്പോയിട്ട് ഇപ്പോള്‍ വര്‍ഷങ്ങള്‍ കഴിയുന്നു. അതെ, സാധാരണക്കാരന്റെ പ്രിയപ്പെട്ട കലാകാരനായിരുന്നു ബഹദൂര്‍. അവര്‍ അദ്ദേഹത്തെ അഗാധമായി സ്‌നേഹിച്ചു. അദ്ദേഹവും അതിലേറെ അവരെ സ്‌നേഹിച്ചു.
ഇതിനോട് ചേര്‍ത്ത് ഓര്‍ക്കേണ്ട ഒരു കാര്യം കൂടിയുണ്ട്. പിറ്റേദിവസം ദേരസിനിമയില്‍ ബഹദൂറിനും കൂടെ വന്ന മഹാസാഹിത്യകാരനും സ്വീകരണമുണ്ടായിരുന്നു. അവിടെ വെച്ച് ബഹദൂര്‍ തലേദിവസം എയര്‍പോര്‍ട്ടില്‍ തനിക്കും സര്‍ഗ്ഗപ്രതിഭയ്ക്കും ഉണ്ടായ അനുഭവം അയവിറക്കി. തന്നേക്കാള്‍ എത്രയോ ഉന്നത പരിഗണന അര്‍ഹിക്കുന്ന മലയാളത്തിന്റെ അനന്വയപ്രതിഭയാണ് സാഹിത്യകാരനെന്ന് ബഹദൂര്‍ തറപ്പിച്ച് പറഞ്ഞു. അദ്ദേഹത്തിന് വേണ്ടത്ര പരിഗണന നല്‍കാതെപോയ മലയാളി സമൂഹത്തിന്റെ സാംസ്‌കാരികരാഹിത്യത്തെ ഒട്ടൊന്ന് പരിഹസിക്കാനും ബഹദൂര്‍ മറന്നില്ല. മാത്രമല്ല, ഗള്‍ഫ് മലയാളികളുടെ എയര്‍പോര്‍ട്ട് സ്വീകരണം ഏതെങ്കിലും വിധത്തില്‍ അദ്ദേഹത്തെ വേദനിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍, അതിന്ന് താന്‍ കൂടി ഒരു കാരണമായിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍ ഹൃദയപൂര്‍വ്വം മാപ്പപേക്ഷിക്കാനും ആ മഹാപ്രതിഭയെ ഹൃദയം തുറന്ന് അഭിനന്ദിക്കാനും ബഹദൂര്‍ തയ്യാറായി. അതെ, ഏറ്റവും മഹാനായ കലാകാരന്‍ താനാണെന്ന് വിശ്വസിക്കുന്ന പലര്‍ക്കുമിടയില്‍ ബഹദൂര്‍ ഒരു വ്യത്യസ്തതയായിരുന്നു. വലിയ ഒരു ഹൃദയത്തിന്റെ ഉടമയായ, വളവും തിരിവുമില്ലാത്ത ശുദ്ധനായ ഒരു മനുഷ്യന്‍. -അതായിരുന്നു ബഹദൂര്‍!
ബഹദൂര്‍ എന്ന വലിയ നടനെയും ബഹദൂര്‍ എന്ന അതിലും വലിയ മനുഷ്യനെയും കൂടുതല്‍ പരിചയപ്പെടുന്നതിനുമുമ്പ് ബഹദൂറിന്റെ ജന്മദേശമായ കൊടുങ്ങല്ലൂരിനെക്കുറിച്ചും കൊടുങ്ങല്ലൂര്‍ മലയാളസിനിമക്കു നല്‍കിയ സംഭാവനകളെക്കുറിച്ചും ചെറിയൊരു അന്വേഷണം പ്രസക്തമാണ്.
(പ്രിന്റ്ഹൗസ് പബ്ലിക്കേഷന്‍സ് പ്രസിദ്ധീകരിച്ച കാതിയാളം അബൂബക്കറിന്റെ ‘ബഹദൂര്‍-നടനു മുന്നേ നടന്ന മനുഷ്യന്‍’ എന്ന ഗ്രന്ഥത്തില്‍നിന്ന്)